#19 Heroides

Heroides

Kadın Kahramanların Aşk Mektupları

Publius Ovidius Naso

Nilüfer Akçay'ın sunuşu, notları ve çevirisiyle

Bazen eski aşk şarkılarını mırıldanıyordum yaslanıp arkama,

bazen başım önümde gizli gizli işaretler yolluyordum sana.

“Paris’ten Helene’ye”

2000 yıl önce Latin şair Publius Ovidius Naso’nun kaleme aldığı bu şiir koleksiyonu Antik dönemden bugüne klasik mitolojileri tersyüz eden jestiyle canlılığını ve güncelliğini koruyor. Mitolojilerde ekseriyetle edilgen olarak tasvir edilmiş, izin verildiğinde söz söylemiş kadın kahramanlarını sahneye alır Ovidius, onların dilinden sevgililerine aşk mektupları kaleme alır. Penelope’den Ariadne’ye, Dido’dan Sappho’ya antik devrin kadınlarının aşkları, öfkeleri, kavgaları tüm yakıcılığıyla şiirde vücut buluyor.

Vergilius ve Horatius ile birlikte en büyük üç Latin şairinden biri olan Ovidius’un Heroides’i Rönesans’la birlikte popülerleşmiş, yüzlerce edebi esere ve tabloya ilham vermiştir. Latince öğrenenlerin favorisi bu mektup-şiirler için Loeb edisyonunda Grant Showermann "tüm dünya bir âşığı sever ve tüm dünya uzun zamandır Heroides'in ekseriyetini sevmiştir" der. Nilüfer Akçay, yazdığı kapsamlı giriş ve her şiire eşlik eden sunuşlarıyla Ovidius’u okunaklı kılıyor, şiirlerin bağlamını açıyor. Latince-Türkçe bakışımlı, notlandırılmış bu edisyonla klasik şiirin zirvelerinden Heroides tam metin olarak Türkçe’de.

Şimdi gözlerinle değil, yapabilirsen kalbinle bir bak bana

çakılı kaldım çırpınan dalgaların dövdüğü bir kayada.

Bir bak yas tutuyormuş gibi dağılan saçlarıma,

üstüne yağmur yağmış gibi, gözyaşlarımla ıslanmış entarime.

Kuzey rüzgârıyla sallanan ekinler gibi, korkuyla titriyor vücudum da,

yazı yazamıyorum titreyen parmaklarımla.

“Ariadne’den Theseus’a”

Aralık 2022, 380 sf., 13.5x21

Çeviren: K. Nilüfer Akçay

Dizgi: Fatih Mutlu

Kapak: Ömer Faruk Yıldız

Telemak 19

Edebiyat 6

978-605-73540-8-2

K. Nilüfer Akçay

2006 yılında İstanbul Üniversitesi Latin Dili ve Edebiyatı bölümünden dereceyle mezun oldu. Yüksek Lisansını yine aynı bölümde 2008 yılında tamamladı. Yüksek Lisans tezi Ovidius'un Heroides eseri üzerindedir. 2017 yılında Trinity College Dublin Classics bölümünde doktora çalışmalarını tamamlayıp Ph.D. derecesine hak kazandı. Yayınları arasında Brill yayınevi tarafından basılan Porphyry's On the Cave of the Nymhs in its Intellectual Context başlıklı bir kitabı, ayrıca makaleleri bulunmaktadır.

***

Nürnberg Kroniği'nde (1493) Ovidius portresi

Hypermestra

[Hypermnestre écrivant à Lyncée.

Miniature extraite des Epistres d'Ovide (Héroïdes),

traduction d'Octavien de Saint-Gelais]

Penelope

[Portrait de Pénélope,

extrait des Héroïdes ou épitres d'Ovide,

traduites par Octavien de Saint Gelais]

MEKTUPLAR

I Penelope Vlixi / Penelope’den Ulixes’e

II Phyllis Demophoonti / Phyllis’ten Demophoon’a

III Briseis Achilli / Briseis’ten Achilles’e

IV Phaedra Hippolyto / Phaedra’dan Hippolytus’a

V Oenone Paridi / Oenone’den Paris’e

VI Hypsipyle Iasoni / Hypsipyle’den Iason’a

VII Dido Aeneae / Dido’dan Aeneas’a

VIII Hermione Orestae / Hermione’den Orestes’e

IX Deianira Herculi / Deianira’dan Hercules’e

X Ariadne Theseo / Ariadne’den Theseus’a

XI Canace Macareo / Canace’den Macareus’a

XII Medea Iasoni / Medea’dan Iason’a

XIII Laodamia Protesilao / Laodamia’dan Protesilaus’a

XIV Hypermestra Lynceo / Hypermestra’dan Lynceus’a

XV Sappho Phaoni / Sappho’dan Phaon’a

XVI Paris Helenae / Paris’ten Helene’ye

XVII Helene Paridi / Helene’den Paris’e

XVIII Leander Heroni / Leander’den Hero’ya

XIX Hero Leandro / Hero’dan Leander’e

XX Acontius Cydippae / Acontius’tan Cydippe’ye

XXI Cydippe Acontio / Cydippe’den Acontius’a