#21 İmparatorluk Mekke'si
İmparatorluk Mekke'si
Osmanlı Hicaz’ı ve Hint Okyanusunda Hac
Michael Christopher Low
2021 Albert Hourani Kitap Ödülü, MESA
Yunus Babacan'ın çevirisiyle
Buharlı geminin zuhuruyla, 19. yüzyılda Mekke’ye doğru okyanuslar ve denizler aşılarak yapılan hac, mükerrer kolera salgınları neticesinde yeni tehlikelerle bezeli bir seyahat güzergâhına dönüştü. Salgın hastalıkların nasıl yayıldığının keşfi, haccın Batı’nın gözünde küresel bir kamu sağlığı tehdidi olarak damgalanmasına yol açtı. Avrupalı idareciler ve bilhassa Hindistan’daki İngiliz yetkililer Arabistan’a uzun süreli seyahatler gerçekleştiren Müslüman tebaalarının, sömürge karşıtı muhaliflerin ve pan-İslamist aktivistlerin radikalleştirici tesirlerine maruz kalmasından korkuyordu. Kolonyal Avrupa imparatorluklarının hac yolculuğunun şartlarını belirlemeye dönük artan nüfuzu sadece milyonlarca hacının tecrübelerini etkilemekle kalmadı, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’na yani dünyanın ayakta kalan son Müslüman imparatorluğuna da esaslı bir meydan okumada bulundu.
Michael Christopher Low rakip imparatorlukların çakışan ve çelişen projeleri arasında, buharlı gemilerden koleraya, doğadan tekniğe, medikalizasyondan hukuksallaştırmaya, hilafetten hacca uzanan tarihin akışında, Hicaz’ın ve haccın dönüşen tabiatını ele alıyor. Uzak, istikrarsız, yarı-özerk bir sınır bölgesi olarak Hicaz’ın buharlı gemilerle ve kolerayla dönüşen küresel konumu, haccı yeni denetim teknolojilerinin, salgın hastalıkların, çatışan vatandaşlık hukuklarının, dini aidiyetlerin, emperyalizmin, sömürgeciliğin ve karantinaların nesnesi olarak yeniden anlamlandırıyor. Hilafetin Mukaddes Topraklar üzerindeki egemenliğini Osmanlı ve İngiliz arşivlerinin muhtelif kaynaklarıyla karşılıklı olarak okuyan bu kitap, menzili Mekke olan hac yolculuğu esnasında kat edilen imparatorluklar-arası ve küresel tarihlere yeni bir ışık tutuyor.
Muazzam bir arşiv araştırmasından neşet eden, canlı bir üslupla kaleme alınmış ve son derece kıymetli bu kitabın baş kahramanları Hicaz, Hint Müslümanları, Cavîler, modern yönetimsellik, ekstrateritoryallik, bilim ve teknolojidir. M.C. Low, bize tarihyazımının çetin yollarını katettirerek, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminin yepyeni bir tarihini sunuyor.
Alan Mikhail
İmparatorluk Mekke'si, yirminci yüzyıl başı Hicaz'ında modern Haccın ve teknokratik rejimlerin oluşumuna ışık tutuyor. Avrupa'nın Osmanlı hilafetinden duyduğu korku, 'Pan-İslamizm' ya da Müslüman istisnacılığının diğer biçimleri gibi geleneksel olarak vurgulanmış konuları bir kenara bırakan Low, yeni seyahat, iletişim ve gözetleme teknolojilerinin, ilgili çevresel ve epidemiyolojik faktörlerle içiçe geçerek Osmanlı ve İngiliz emperyal güçlerinin fırsatlarını ve sınırlarını nasıl şekillendirdiğini canlı bir şekilde tasvir ediyor. Hint Okyanusu Haccı üzerine bir tour de force.
Faiz Ahmed
Ocak 2023, 464 sf., 13.5x21
Çeviren: Yunus Babacan
Dizgi: Fatih Mutlu
Kapak: Ömer Faruk Yıldız
Telemak 21
Tarih 5
978-605-72275-0-8
Michael Christopher Low
Doktorasını Columbia Üniversitesi Tarih bölümünde 2015 yılında tamamladı. 2015-2022 arası Iowa State'de hocalık yaptı. 2020-21'de NYU Abu Dhabi'de araştırmacı olarak bulundu. 2022 itibariyle Utah Üniversitesi'nde ders veriyor. Tezinden kitaplaştırdığı İmparatorluk Mekke'si haricinde The Subjects of Ottoman International Law (Indiana University Press, 2020) derlemesinin eş-editörlüğünü yaptı.
Kitap Üzerine Söyleşiler (İngilizce)
Ajam Podcast'te konuk (28 Eylül 2020)
Arabian Peninsula and Gulf Studies at UVA Röporajı (31 Ekim 2020)
Toynbee Prize Foundation Röportajı (19 Şubat 2021)
Ottoman History Podcast Röportajı (7 Nisan 2021)
Kitaba Dair Değerlendirmeler
Faiz Ahmed (Iranian Studies)
Adam Sabra (Journal of Arabic Literature)
John Slight (Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association)
Md. Mudassir Quamar (Contemporary Review of the Middle East)
Comments